Preek feest Heilige Familie 2024. Luc. 2, 41-52. Het is allemaal familie.

Het eerstvolgende feest na Kerstmis is Heilige Familie. We vieren de eenheid tussen Maria, Jozef en Jezus als een hechte familie. Tegelijkertijd is het ook een vreemde familie. Jozef is niet de biologische vader van Jezus. Jezus heeft God als Vader. Dat maakt deze familie hoogst uitzonderlijk, uniek zelfs. Tevens moeten we constateren dat die familie niet zo hecht is als het lijkt. De twaalfjarige Jezus is zoek en pas na drie dagen vinden Jozef en Maria Hem in de Tempel in Jeruzalem. Je begrijpt heel goed dat Maria en Jozef ontzet zijn. Welke ouders zouden dat niet zijn als hun kind drie dagen zoek is? Jezus daarentegen reageert onverschillig, een beetje brutaal zelfs: “Je wist toch dat Ik hier moest zijn?” (v. 49) In plaats van meteen met zijn ouders in de karavaan terug te reizen naar huis zit Jezus tussen de Schriftgeleerden en leraren te discussiëren over Schrift en traditie.

Hier zien we al in een vroeg stadium dat we Jezus nooit volledig kunnen claimen. Hoezeer Jezus ook ons menselijk bestaan deelt, Hij behoort de hemelse Vader toe die in en door Hem spreekt en handelt. Toch heeft Jezus zijn aardse familie nodig, hoe hemels Hij ook mag zijn in en door God. Gods menswording is all-the-way, van ontvangen worden in de baarmoeder, via geboorte tot en met de dood. En als mens moet Jezus dus ook opgroeien en zijn manieren leren. Iemand zei eens: Jezus heeft van ons geleerd met twee woorden te spreken. Daarom staat er: “Hij was aan zijn ouders onderdanig” (v 51). We zien God die ons in Jezus niet overmeestert, maar respecteert, zoals Jezus ook zijn ouders respecteert.

Jezus heeft dus familie. De vraag die je kunt stellen is: Wat voor familie zijn wij voor Hem? Hoe sta ik in relatie tot Hem als lid van zijn familie? Dat is een goede vraag om deze zondag eens over na te denken. Uit de lezingen van vandaag kun je een aantal waarden destilleren die relevant zijn voor ons als menselijke familie: respect, sympathie, liefde, zorg, steun, geduld, vergeving. Dit soort waarden zijn universeel, gelden overal ter wereld en ze worden verkregen en gevormd binnen de context van een familie. Zo groeit ook Jezus op binnen de context van een gezin en een familie. Daarbinnen wordt zijn persoon gevormd, zowel geestelijk als intellectueel, sociaal en emotioneel. Lukas vat dit mooi samen: “Hij nam toe in wijsheid en welgevalligheid bij God en de mensen” (v. 52).

Zoals Jezus een aardse familie nodig heeft, zo hebben wij een hemelse familie nodig. Zie jezelf niet als geïsoleerd van de hemel, ook al sta je hier op aarde met al je fouten en tekortkomingen. Jezus is gekomen om ons tot God te brengen. Paulus zegt: in geloof aan Jezus hebben we vrije toegang tot God (Ef. 3, 12). Je kunt ook zeggen: in geloof aan Jezus hebben we vrije toegang tot de hemel. Immers, God en hemel zijn één. Bovendien zit God niet in z’n eentje in de hemel. In het boek Openbaring wordt Johannes een blik in de hemel gegund en hij ziet daar een ontelbare menigte uit alle rassen en stammen en talen (Openb. 7, 9). Die ontelbare menigte zijn geen geesten of schimmen, maar mensen! Het is onze hemelse familie! Daarom vieren we het feest van Heilige Familie. Dat is niet het exclusief gezelschap van Jezus, Maria en Jozef, maar dat is heel de familie van God, op aarde zowel als in de hemel.

Kerstmis is een geboortefeest. Zoals de oude kerkvaders – theologen uit het begin van het christendom – al zeiden: God wordt mens, opdat de mens God wordt. Dat is natuurlijk niet letterlijk bedoeld (ik moet uw ambities ietwat temperen), maar geestelijk. In en door Jezus mogen wij delen in zijn goddelijkheid, nu reeds! God die mens wordt neemt de hemel mee. We worden, zou je kunnen zeggen, nu al in de hemel geboren, omdat Hij hier op aarde werd geboren. Wij zijn familie van Jezus en Hij van de onze! Het feest van Heilige Familie is dus zoveel meer dan op het eerste oog lijkt. Laat dat deze dagen eens tot u doordringen. Door Christus, onze Heer. Amen.

Diaken Franck Baggen

Afbeelding: schilderij van Jan van ’t Hoff (atelier Voorstraat 138 Dordrecht)