Preek 2e zondag in jaar C. Joh. 2, 1-12. Het wijnwonder te Kana

De evangelist Johannes komt snel ter zake. Na de prachtige proloog, waarmee hij zijn evangelie opent, introduceert hij Johannes de Doper, die op zijn beurt Jezus introduceert en doopt. Meteen daarop volgt de roeping van de eerste leerlingen van Jezus. En zo we zijn uit de startblokken! Echter, in plaats van Jezus eerst een grote redevoering te laten doen – zoals we dat lezen bij Matteüs – verricht Jezus bij Johannes al meteen een wonder.

En dat is het wijnwonder tijdens de bruiloft te Kana. Welk koppel er getrouwd is wordt niet vermeld. Wat veel belangrijker is, is de opmerking waarmee Johannes dit verhaal begint: op de derde dag (helaas ontbreekt dit in onze lezing). Hopelijk doet dit bij ons een bel rinkelen. Op de derde dag is Jezus uit de dood opgestaan en verrezen. ‘De derde dag’ betekent dus zoveel als: een nieuw leven vangt aan, een nieuwe realiteit dient zich aan. Bovendien vindt dit plaats op een bruiloft. Ook hierbij zou een bel moeten rinkelen. Bij de voleinding, wanneer Christus in heerlijkheid wederkeert, vieren we bruiloft! Daarmee sluit de Bijbel af: het bruiloftsmaal van het Lam. Dan zullen wij met Christus volledig één zijn. Kortom: dit is meer dan een bruiloft. Hier zien we al de volle manifestatie van wie Jezus is.

Echter, er is een probleem: er is geen wijn meer. Dat kan niet de bedoeling zijn! Wijn heeft hier een symbolische betekenis. Wijn brengt je uit ‘buiten jezelf’. Wij denken dan aan een roes of, als er veel wijn in het spel is, aan dronkenschap. Hier wordt het vooral geestelijk bedoeld. Wie je buiten jezelf brengt is de Heilige Geest, de liefde van God. Lees maar eens teksten van mystici. Zij spreken over een extase – wat letterlijk ‘buiten jezelf staan’ betekent – wanneer ze beroerd zijn door de Heilige Geest. Dit bruiloftsfeest is dus zonder Geest, zonder liefde, zonder vervoering! Maria wijst Jezus hierop en vraagt Hem er iets aan te doen. Dat Jezus aanvankelijk terughoudend reageert, is logisch. Hij heeft eerst nog heel wat zendingswerk te verrichten! Toch laat Hij zich door zijn moeder overhalen en verandert water in wijn. Met andere woorden: de Geest komt over de mensen!

Het wonder gebeurt heel subtiel, bijna terloops. De tafelmeester proeft van de wijn, die niet weet dat deze wijn eerst water is geweest. Hij maakt een opmerking over de kwaliteit van de wijn. Die is namelijk uitstekend. Normaal serveert men eerst de goede wijn en pas later, als de alcohol zijn bedwelmende werk doet, de mindere wijn. Dat kwaliteitsverschil proeft men dan toch niet meer! Maar hier is het omgekeerd. De beste wijn komt het laatst. Dat zegt iets over God: Hij bewaart voor ons het beste tot het laatste. Opvallend is ook de hoeveelheid wijn. Er staan zes stenen kruiken van elk ongeveer 100 liter. Dat komt dus in totaal neer op ongeveer 600 liter, ofwel 800 moderne flessen! Ook hier weer die overtreffende trap. Gods genade, die ons in zijn Geest wordt geschonken, is overvloedig!

Enfin, de strekking is duidelijk. Johannes leert ons: hier openbaart Jezus Gods heerlijkheid, een heerlijkheid die onder ons is! Het zet je aan het denken: Is mijn geloof nog steeds vervuld met die heerlijkheid? Of is mijn geloof nog slechts een after-party, waar iedereen uitgeblust op de bank ligt, inclusief ikzelf? Is de Geest, die met veel extase kwam, even zo snel weer verdwenen? Is de wijn nu al op? Helaas zijn er mensen die aan hun geloof, met alles wat er in de Kerk of hun leven gebeurd is, nog slechts een kater hebben overgehouden. 

Meteen op het verhaal van de bruiloft te Kana volgt in het Johannes-evangelie het verhaal van de Tempelreiniging. Jezus jaagt met een zelfgemaakte zweep alle handelaren van het Tempelplein. Beide gebeurtenissen, het wijnwonder te Kana en de Tempelreiniging, duiden op een nieuw begin. Het oude heeft afgedaan. Het water bij de bruiloft in Kana was bedoeld voor rituele reiniging. Dat is nu vervangen door de Wijn van de eucharistie, het Bloed van Christus dat ons van de zonde reinigt. De Tempel, voor joden dé plek van Godsontmoeting, is nu Christus zelf, zijn verrezen Lichaam, dat wij herkennen in het Brood van de eucharistie. En de eucharistie stelt niks voor als de Heilige Geest er niet over wordt afgesmeekt!

Johannes maakt al bij het begin van zijn evangelie duidelijk dat in Jezus God een nieuwe schepping is begonnen. Wat is dan nieuw aan de schepping? Het nieuwe zit erin dat God in Jezus altijd met ons is. In de oude schepping is de hemel, als gevolg van de zondeval, nog van de aarde gescheiden, maar in Jezus zijn deze samengekomen en niets kan ons nog scheiden van de liefde van God! In de Wijn en het Brood van de eucharistie vieren en beleven we dat telkens weer. De overvloed van de wijn in Kana zegt ons dat de eucharistie, de presentie van Christus te midden van ons, altijd overvloedig zal zijn. We vieren eucharistie totdat Hij wederkomt. Dan zal de hemelse bruiloft gevierd worden, het bruiloftsmaal van het Lam, wanneer het Nieuwe Jeruzalem uit de hemel neerdaalt en we definitief en voor eeuwig één zijn met God. Laten we ons daarop verheugen en tot die tijd de Tempel van zijn Lichaam zuiver houden in ons spreken en handelen. Door Christus, onze Heer. Amen.

Diaken Franck Baggen